Collagen là gì? 10 tác dụng của collagen đối với sức khỏe bạn nên biết 

Collagen là gì? 10 tác dụng của collagen đối với sức khỏe bạn nên biết 

Collagen chiếm 25% protein trong cơ thể và có vai trò như loại keo gắn kết các mô. Hãy cùng tìm hiểu thêm về collagen và tác dụng của collagen đối với sức khỏe trong bài viết hôm nay nha! 

Collagen là gì? 

Collagen là một loại protein có phổ biến nhất trong cơ thể được cấu tạo bởi các loại acid amin bao gồm glycine, proline và hydroxyproline. Collagen tạo nên ba sợi có cấu trúc xoắn ốc cần thiết cho việc hình thành cấu trúc hoặc khung của tế bào da, mô, xương, gân, sụn và dây chằng cũng như các mô liên kết khác của cơ thể. 

Tuy nhiên khi chúng ta lớn tuổi hơn, collagen bị phân mảnh, các nguyên bào sợi giúp sản xuất và duy trì collagen bị suy giảm. Do đó, quá trình sản xuất collagen chậm lại và thấp đi hơn 1% lượng collagen trong da hàng năm sau 20 tuổi. 

Phân loại collagen 

Collagen là loại protein phong phú nhất trong cơ thể, được ước tính vào khoảng 28 loại và phân làm 5 loại chủ yếu: 

Loại I: Chiếm khoảng 90% lượng collagen trong cơ thể, có khả năng chống lại lực, sức căng và độ đàn hồi, đem lại sức khoẻ bảo vệ da, xương, dây chằng và gân. Đây là thành phần chính ảnh hưởng đến lão hoá da – nếp nhăn, đường nhăn, . .. 

Loại II: Được tìm thấy trong sụn khớp và dây chằng, tạo thành sụn đàn hồi để hỗ trợ khớp và có tác dụng tích cực đối với việc giảm đau khớp. 

Loại III: Hay được tìm thấy trong các bộ phận như mạch máu, cơ bắp, dây thần kinh và có ở hầu hết thành ruột. 

Loại IV: Loại này được tìm thấy trong các tế bào da, đặc biệt là trong các loại collagen từ 1 đến 3. 

Loại V: Loại này được tìm thấy trong kết mạc của mắt, dưới bề mặt da, tóc và mô của nhau thai. 

Vai trò của collagen trong cơ thể 

Collagen chiếm 25% protein trong cơ thể, collagen là thành phần giúp cho xương, da, sụn, gân và dây chằng liên kết chặt chẽ với cơ thể. Thiếu collagen, cơ thể hình thành các bộ phận phân tách rời rạc. 

Collagen được tìm thấy trong mô liên kết, da, gân, xương, sụn để cung cấp hỗ trợ cấu trúc cho các mô và đóng vai trò thiết yếu đối với các quá trình của tế bào bao gồm: 

Sửa chữa mô. 

Đáp ứng miễn dịch. 

Thông tin tế bào. 

Di cư tế bào – một quá trình thiết yếu giúp duy trì mô. 

Các tế bào mô liên kết như là nguyên bào sợi tạo và duy trì collagen. Khi già hơn, collagen phân mỏng, chức năng sợi giảm và sản xuất collagen chậm. Các thay đổi trên, kèm theo việc giảm đi một loại protein có cấu trúc đặc biệt hơn tên là Elastin, thúc đẩy các triệu chứng lão hoá bao gồm da chảy xệ và nếp nhăn. 

Các tác dụng của collagen đối với sức khỏe 

Cải thiện sức khỏe làn da 

Collagen là hoạt chất quan trọng đóng vai trò then chốt đối với việc duy trì sức khoẻ, độ đàn hồi và hydrat hóa của da. Trong quá trình lão hoá theo thời gian, cơ thể sản xuất ít collagen đi và các sợi collagen trên da cũng bị phân mảnh dẫn đến da khô, mỏng hơn và xuất hiện nếp nhăn. 

Khi đó, môi trường bên ngoài có thể thúc đẩy các vấn đề lão hoá da làm chậm lành vết thương và gây ung thư da. 

Một nghiên cứu năm 2019 đã phát hiện thấy việc bổ sung collagen có thể hỗ trợ làm chậm quá trình lão hoá của da bằng cách giảm nếp nhăn, cải thiện độ đàn hồi và độ ẩm. Từ đó có thể thấy rằng collagen đường uống đem tới công dụng đầy tiềm năng đối với việc chữa lành vết thương, chống lão hoá da, cải thiện độ đàn hồi, hydrat hóa và sản sinh collagen của da. 

Một nghiên cứu trên 114 người từ độ tuổi 45 – 65 kết luận việc bổ sung 2, 5g peptide collagen mỗi 8 tuần có thể giảm trung bình 20% lượng nếp nhăn quanh mắt và tăng khả năng sản xuất fibrillin trong da, thúc đẩy quá trình chữa lành vết thương. 

Xem thêm: CĂNG CHỈ COLLAGEN LÀ GÌ? CÓ AN TOÀN CHO DA KHÔNG? 5 + THÔNG TIN CẦN BIẾT VỀ CĂNG CHỈ COLLAGEN 

Làm đẹp tóc, móng 

Trong một nghiên cứu, người có mái tóc yếu đã từng trải qua sự cải thiện rõ rệt đối với sức khỏe mái tóc, da đầu và chiều dày của mái tóc khi bổ sung Collagen mỗi ngày. 

Nghiên cứu năm 2017 đã chứng minh việc bổ sung peptide collagen có thể thúc đẩy 12% sự phát triển móng và giảm 42% tỷ lệ rụng móng. Đồng thời, sau 4 tuần sử dụng Collagen có khả năng làm tăng cường độ chắc khỏe của móng tay chân bằng việc cải thiện đáng kể hiện tượng móng yếu. 

Hỗ trợ tiêu hoá 

Collagen đóng một vai trò không thể thay thế trong việc duy trì sự bảo vệ niêm mạc đường tiêu hoá và các axit amin, cụ thể là glycine và glutamine cải thiện chức năng tế bào biểu mô ruột. 

Một nghiên cứu vào năm 2022 cũng tìm thấy việc bổ sung collagen peptide 20g mỗi ngày có thể làm giảm đầy hơi và cải thiện đáng kể chức năng tiêu hoá sau 6 tuần. 

Hơn nữa, các loại collagen có thể liên quan đến hoạt động của hệ thống vi sinh đường ruột, thúc đẩy môi trường dinh dưỡng tốt hỗ trợ quá trình tiêu hoá. Từ đó cải thiện khả năng dung nạp vi chất dinh dưỡng và kháng thể, nâng cao sức khoẻ tiêu hoá. 

Cải thiện sức khỏe não bộ 

Mặc dù không có nghiên cứu nào về tác dụng của việc bổ sung collagen đến sức khỏe não bộ, nhưng một số người khi sử dụng cho rằng collagen có thể giúp cải thiện trí nhớ và giảm các dấu hiệu lo âu. 

Tốt cho mắt 

Collagen loại V là chất dinh dưỡng có chủ yếu trong võng mạc và thuỷ tinh thể. Tuổi ngày càng cao, hàm lượng collagen giảm làm cho thuỷ tinh thể vận động ngày càng kém, ảnh hưởng xấu đến thị lực và làm cho thuỷ tinh thể mờ dần vì các amino bị lão hoá – tác nhân gây nên căn bệnh đục thuỷ tinh thể. 

Do vậy, bạn cần thiết phải bổ sung collagen vào cơ thể đều đặn mỗi ngày nhằm đảm bảo sức khỏe thị lực. 

Giảm đau nhức xương khớp 

Collagen được chứng minh có khả năng duy trì sự khỏe mạnh của da, sụn và xương khớp. Khi tuổi thọ ngày càng cao, sự sản xuất collagen loại II giảm sẽ tăng cường các quá trình oxy hóa và gây viêm khớp. 

Một nghiên cứu cho thấy bổ sung collagen có thể hữu ích trong việc giảm các dấu hiệu viêm, cải thiện tình trạng đau khớp và giảm viêm xương khớp. Từ đó, việc sử dụng collagen ngày càng tăng nhờ kết quả tích cực đối với bệnh viêm khớp. 

Nghiên cứu năm 2018 cũng chứng minh việc sử dụng thuốc bổ sung có chứa collagen mỗi 90 ngày giúp giảm đau khớp 43% và cải thiện khả năng hoạt động của khớp lên 39%. 

Ngăn ngừa loãng xương 

Nghiên cứu năm 2016 chứng minh việc bổ sung collagen có thể giúp tăng sinh và tái tạo mô xương, ngăn ngừa quá trình phá huỷ xương liên quan với tuổi tác, duy trì cấu trúc và sức khỏe của xương. 

Trong nghiên cứu tiếp theo năm 2018 nhận thấy thấy bổ sung 5g peptide collagen làm tăng mật độ khoáng xương tại vùng thắt lưng và chỏm xương đùi, giảm thiểu tình trạng xương suy yếu gây ra loãng xương cho nữ giới thời kỳ tiền mãn kinh. 

Một nghiên cứu khác trên 66 phụ nữ đã mãn kinh, sau khi bổ sung 5 gram collagen mỗi ngày trong 12 tháng, cho thấy sự cải thiện rõ rệt liên quan với 7% tăng mật độ khoáng xương (BMD) – một chỉ số quan trọng đối với sức khỏe của xương. 

Tăng khối lượng cơ bắp 

Một nghiên cứu năm 2015 kéo dài khoảng 12 tuần lễ nhận thấy bổ sung 15g collagen ba lần mỗi tuần cùng với luyện tập sức khoẻ có thể làm tăng mật độ cơ và khối lượng cơ đối với người cao tuổi bị suy giảm cơ bắp do lão hoá (là tình trạng giảm khả năng chuyển đổi protein của cơ thể thành các tế bào xương). 

Cải thiện sức khỏe tim mạch 

Trong một nghiên cứu năm 2017 nhận thấy sử dụng 16g collagen mỗi ngày có thể khiến tỉ lệ cholesterol lipoprotein mật độ thấp (LDL-C) so với cholesterol lipoprotein mật độ cao (HDL-C) (tỉ lệ LDL-C/HDL-C) giảm ở đối tượng có nguy cơ cao, cải thiện diện tích mảng xơ vữa động mạch. 

Collagen cũng là nguồn hỗ trợ kết cấu của động mạch, cải thiện sự linh hoạt và chức năng tuần hoàn của mạng lưới máu trong cơ thể. 

Thiếu hụt collagen có thể làm động mạch giảm độ dẻo dai và linh hoạt, dẫn đến tình trạng xơ vữa động mạch. Điều này có thể xảy ra những hậu quả lâu dài bao gồm suy tim và đột quỵ. 

Trong một nghiên cứu với 30 người trưởng thành, một nửa đã sử dụng 16g tripeptide collagen ít nhất 6 tháng. Nhóm này đã từng trải qua sự giảm rõ rệt độ xơ cứng động mạch và giảm lipoprotein mật độ thấp, do đó giảm cholesterol xấu. 

Xem thêm: 4 cách sử dụng Collagen trong chăm sóc da

Kích thích quá trình làm lành vết thương 

Collagen giữ một vai trò thiết yếu đối với quá trình chữa lành vết thương tự nhiên. Khi sử dụng như một phương pháp chữa vết thương, collagen sẽ kích thích các tế bào miễn dịch, nguyên bào sợi và bản thân chúng để duy trì làn da khoẻ mạnh, đồng thời kích thích quá trình làm lành vết thương. 

Cách bổ sung Collagen vào trong cơ thể 

Bổ sung collagen qua thực phẩm 

Collagen được tìm thấy trên phần lớn các bộ phận động vật và chỉ tập trung trên một vài phần, ví dụ như da và khớp. 

Dưới đây là một vài ví dụ về thực phẩm chứa collagen: 

Xương, da và khớp của động vật bao gồm da gà và khuỷu tay. 

Một số loại hải sản bao gồm da cá mập và sứa. 

Các sản phẩm làm từ các thành phần của động vật bao gồm xương và sụn, bao gồm thịt hầm xương. 

Ngoài ăn thực phẩm chứa collagen, bạn có thể bổ sung các loại axit amin và các chất khoáng cần thiết giúp tổng hợp và duy trì collagen bao gồm: 

Vitamin C: Vitamin C có thể giúp kích thích sản xuất collagen nếu bạn bổ sung vitamin C thông qua các loại thực phẩm họ cam quýt, cà chua, thịt đỏ, rau cải xanh, trái mâm xôi, . .. 

Axit amin proline được tìm thấy trong cà chua, bắp cải, măng tây, súp lơ, trứng, cá hồi, lòng đỏ trứng, sản phẩm từ đậu nành, . .. 

Axit amin glycin cũng được tìm thấy trong thịt đỏ, gan, da gà và thịt cừu, gà tây. 

Đồng trong gan, sò, ốc, ngũ cốc, các loại hạt, súp lơ xanh, phô mai và sô cô la đen, thịt nội tạng. 

Kẽm có trong tôm, thịt đỏ, thịt cừu, thịt gia cầm, đậu, hàu, các loại hạt, bông cải xanh, sữa nguyên hạt và các sản phẩm từ sữa. 

Mangan có trong hàu, quả hạch, súp lơ xanh, đậu phụ, phô mai, . ..

Bổ sung collagen bằng các thực phẩm chức năng 

Bổ sung các thực phẩm chức năng chứa collagen có thể là một cách thuận tiện để bổ sung collagen cho cơ thể. Tuy nhiên, mỗi loại thực phẩm chức năng khác nhau có thể chứa lượng collagen khác nhau có thể dẫn đến lo lắng về mức độ an toàn hoặc hiệu quả. 

Chất bổ sung collagen chủ yếu được phân lập từ da và xương của động vật có vú bao gồm cừu và heo, thành phần này đáng chú ý cho người ăn chay, ăn kiêng hoặc theo các giáo phái không tiêu thụ thịt. 

Bạn có thể sử dụng một số loại bổ sung collagen dưới nhiều dạng khác nhau bao gồm:

Gelatin.  

Collagen dạng viên nén. 

Bột collagen peptide hoặc bột protein collagen. 

Collagen lỏng. 

Nước sủi collagen. 

Collagen chiết xuất từ da cá. 

Các chất tiêu huỷ collagen 

Nguyên nhân nào làm ảnh hưởng đến việc tự sản sinh collagen trong cơ thể?

Tuổi già: 

Khi lớn tuổi hơn, việc sản sinh collagen tự nhiên của cơ thể sẽ có sự giảm sút. Đồng thời, collagen trở nên phân mảnh và phân bố rời rạc hơn khi già. 

Những biến đổi này dẫn đến các triệu chứng lão hoá đặc biệt bao gồm xuất hiện nếp nhăn, sạm Da và chảy xệ. 

Ngoài ra, theo các nghiên cứu về bệnh loãng xương cũng cho thấy độ nguyên vẹn của collagen đối với cấu trúc xương cũng giảm đi theo thời gian, dẫn đến giảm sức khoẻ xương. 

Ngủ không sâu giấc, mất ngủ 

Ngủ đúng giờ vô cùng cần thiết để cơ thể tạo ra các tế bào mới. Do đó, khi ngủ không ngon giấc có thể làm ảnh hưởng đến sức khoẻ và cản trở quá trình sản xuất collagen. Đồng thời, cơ thể sẽ có khả năng sản sinh ra loại hormone có tên là cortisol – gây phá vỡ nhiều collagen khiến cho da mọc nhiều mụn và xuất hiện nhiều nếp nhăn. 

Ngoài ra, sự lo lắng quá nhiều cũng có thể thúc đẩy quá trình viêm, gia tăng hormone cortisol, qua đó có thể làm giảm quá trình sản xuất collagen nội sinh trong cơ thể. 

Hút thuốc lá, rượu bia 

Một nghiên cứu năm 2019 đánh giá ảnh hưởng của thuốc lá lên da tìm thấy người hút thuốc lá có thiếu lượng collagen và chất đàn hồi tại tầng biểu bì khiến da trở nên chảy nhão, nhiều nếp nhăn, khô và thiếu đàn hồi. 

Đồng thời, hút thuốc cũng có thể làm suy yếu chức năng miễn dịch của da, cản trở quá trình sản xuất collagen, gây lão hoá và giảm độ đàn hồi. 

Nghiên cứu năm 2019 khác cho thấy việc uống rượu bia vượt ngưỡng ảnh hưởng của cơ thể, gây tổn hại tế bào, giảm quá trình sản xuất collagen loại I của nguyên bào sợi da, qua đó khiến da thường xuyên bị rám nắng và chịu ảnh hưởng lão hoá. 

Ăn nhiều đường và chất béo 

Khi sử dụng các thực phẩm chứa lượng đường và tinh bột cao dẫn đến việc tích tụ đường trong cơ thể. 

Lượng đường dư thừa còn có thể bám vào protein hình thành nên các sản phẩm cuối cùng của quá trình đường hóa làm suy giảm và phá hỏng kết cấu của lớp collagen, elastin – yếu tố mang tới cho làn da sức sống cùng sự căng bóng, mềm mại. 

Từ đó khiến da trở nên xỉn màu và không đàn hồi, dẫn đến da chảy nhão và xuất hiện nếp nhăn. Ngoài ra, glycation cũng làm gia tăng các triệu chứng lão hoá da và làm nặng hơn các bệnh ngoài da bao gồm da sần vỏ cam (cellulite), mụn trứng cá và bệnh rosacea. 

Xem thêm: Da khô là như thế nào? 1 số nguyên nhân và giải pháp dành cho da khô

Thường xuyên phơi ánh nắng mặt trời 

Theo nghiên cứu, việc tiếp xúc quá nhiều với tia nắng mặt trời làm suy yếu sản xuất collagen và khiến collagen ngoại bào phân mỏng, đe doạ sức khoẻ của da. Từ đó, có nguy cơ xuất hiện nếp nhăn làm tiền đề cho quá trình tăng trưởng của khối u. 

Bệnh lý tự miễn 

Các loại bệnh tự miễn dịch như lupus, viêm khớp dạng thấp, viêm da cơ địa, xơ cứng bì, . .. cũng là một trong những tác nhân làm giảm collagen có trong cơ thể. 

Các tác dụng phụ hay gặp khi sử dụng collagen 

Các thực phẩm bổ sung collagen cho cơ thể đều được dung nạp tốt và hiếm mang tới tác dụng phụ. Tuy nhiên, đối với một vài người việc bổ sung collagen có thể gây ra tác dụng không mong muốn sau: 

• Tiêu chảy.
• Khó chịu ở dạ dày như ợ chua, cảm thấy buồn nôn. 
• Buồn nôn, đầy hơi. 
• Phát ban. 

Ngoài ra, các công ty thường trộn collagen với các chất khác như thực phẩm bổ sung có thể gây nhiều nguy cơ cho sức khỏe bao gồm: 

Chiết xuất thảo mộc có thể phản ứng với các loại thuốc kê toa đang sử dụng và có thể không tốt cho việc mang bầu hoặc cho con bú. 

Chứa chất độc hại khác trong biotin có thể ngăn cản các xét nghiệm tại phòng thí nghiệm đánh giá chức năng tim và tuyến giáp. 

Do đó, bạn hãy hỏi ý kiến của dược sĩ trước khi quyết định dùng. Đồng thời, hãy tìm mua thực phẩm bổ sung chứa collagen ở một nơi có uy tín, tránh sử dụng sản phẩm collagen chứa kim loại nặng hoặc các độc tố khác có thể ảnh hưởng đến sức khoẻ.

Bài viết đã chia sẻ những tác dụng cùng phương pháp sử dụng collagen phù hợp đối với cơ thể. Tuy nhiên, bạn hãy lưu ý sử dụng collagen với một liều lượng nhất định nhằm có tác dụng tối ưu nhất, không mang tới những tác dụng không mong muốn đối với cơ thể. Hãy bình luận nếu bạn cảm thấy nó bổ ích! 

Tư vấn chuyên môn bài viết:

TS.BÁC SĨ NGUYỄN HỮU QUANG

Phó trưởng khoa tạo hình thẩm mỹ

Ngôn ngữ giao tiếp: Tiếng Việt, Tiếng Nga

Đặt Lịch Hẹn Xem Hồ Sơ