Phẫu thuật bảo tồn vú (BCS) là gì? 1 số chỉ định, quy trình và lưu ý khi mổ

Phẫu thuật bảo tồn vú (BCS) là gì? Phẫu thuật bảo tồn vú (Breast conserving surgery) là kỹ thuật điều trị cho bệnh nhân ung thư vú giai đoạn đầu và giai đoạn nặng hơn sau khi kết hợp được với hoá trị tiền phẫu.

Kỹ thuật này sẽ cắt bỏ khối u cùng một phần mô bất thường lân cận để còn bảo tồn được tuyến vú với kích cỡ gần như ban đầu. 

Ngoài ra, phẫu thuật bảo tồn vú giúp tăng giá trị thẩm mỹ, giảm tự ti nhất là với chị em trẻ nếu không may bị ung thư vú. Hãy cùng Sorella tìm hiểu qua bài viết dưới đây nói về phẫu thuật bảo tồn vú: chẩn đoán, quy trình và chú ý khi mổ nhé. 

Phẫu thuật bảo tồn vú (BCS) là gì? 

Phẫu thuật bảo tồn vú (Breast conserving surgery) là phẫu thuật để loại bỏ ung thư hoặc các mô bất thường khác từ tuyến vú, được mô tả là cắt một phần tuyến vú. 

Trong phẫu thuật bảo tồn vú, bác sĩ phẫu thuật sẽ loại bỏ ung thư hoặc mô bất thường khác và một số lượng nhỏ mô lành tính bao bọc xung quanh nó. Điều này đảm bảo rằng toàn bộ số mô bất thường được loại bỏ. 

Phẫu thuật bảo tồn vú là một phương pháp điều trị ung thư vú giai đoạn đầu, sau đó chủ yếu là xạ trị ung thư vú nhằm giảm thiểu nguy cơ ung thư di căn ở vú. Đôi khi phẫu thuật bảo tồn vú được chỉ định nhằm loại bỏ điều trị ung thư. 

Tại sao cần phẫu thuật bảo tồn vú? 

Mục tiêu của mổ bảo tồn vú là loại bỏ ung thư hoặc các mô bất thường khác trong khi vẫn giữ hình dáng bên ngoài của vú. Các nhà nghiên cứu phát hiện thấy rằng, phẫu thuật bảo tồn vú sau đó là xạ trị cũng có tác dụng đối với việc ngăn chặn ung thư vú tiến triển, tương tự như cắt bỏ hoàn toàn vú trong ung thư vú giai đoạn đầu. 

Bác sĩ khuyến nghị phẫu thuật bảo tồn vú nếu sinh thiết cho biết bạn mắc ung thư và ung thư được cho là rất ít, ở giai đoạn đầu. Phẫu thuật bảo tồn vú cũng có thể được chỉ định nhằm loại bỏ một vài bất thường lành tính không phải ung thư hoặc sang thương tiền ung thư. 

Đối tượng không chỉ định mổ bảo tồn vú? 

Bác sĩ khuyến nghị không phẫu thuật bảo tồn vú cho phần đông trường hợp sau: 

Có tiền sử bệnh xơ cứng bì, một loại bệnh gây tổn thương xương và các mô khác có thể khiến tổn thương lâu lành sau cuộc phẫu thuật bảo tồn vú. 

Có tiền sử bệnh lupus ban đỏ hệ thống, một bệnh viêm mạn tính có thể trở nên trầm trọng thêm nếu trải qua ngày xạ trị. 

Có 2 hoặc nhiều khối u tại các vị trí phần tư khác nhau của vú mà chưa thể cắt bỏ hoàn toàn bởi một cuộc mổ, điều này có thể ảnh hưởng đến thẩm mỹ của tuyến vú. 

Trước đây đã xạ trị toàn bộ vú, điều này khiến cho các đợt xạ trị sau gây ảnh hưởng. 

Ung thư đã lan ra toàn bộ vú và phần da bên ngoài, vì vậy phẫu thuật bảo tồn vú sẽ không thể nào loại bỏ hết ung thư. 

Có khối u lớn và tuyến vú nhỏ, có thể xảy đến kết quả thẩm mỹ xấu. 

Không được tiếp xúc với xạ trị. 

Quy trình phẫu thuật bảo tồn vú 

1. Chuẩn bị trước khi phẫu thuật 

Bạn sẽ hỏi bác sĩ một vài ngày trước khi phẫu thuật. Mang theo một loạt các câu hỏi để nhắc nhở bạn về mọi điều bạn cần biết. Hãy đảm bảo rằng bạn hiểu phẫu thuật này và những rủi ro của phẫu thuật. 

Bạn sẽ được thông báo về những giới hạn trước khi phẫu thuật và những điều khác có thể bạn cần biết. 

Hãy cho bác sĩ của bạn biết về bất cứ loại thuốc, vitamin hoặc chất bổ trợ bạn đang dùng trong tình huống có điều gì đó có thể ảnh hưởng đến quá trình phẫu thuật. 

Nói chung, để sẵn sàng cho phẫu thuật bảo tồn vú bạn nên: 

Ngừng dùng aspirin hoặc thuốc gây loãng máu khác. Bác sĩ có thể đề nghị bạn dừng dùng thuốc một tuần hoặc nhiều hơn trước khi phẫu thuật nhằm giảm thiểu rủi ro xuất huyết. 

Kiểm tra với nhà cung cấp bảo hiểm y tế nhằm xác minh liệu phẫu thuật có được thực hiện không và liệu có bất kỳ bệnh viện nào mà bạn có thể đến phẫu thuật không. 

Không ăn hoặc uống 8 – 12 giờ trước khi phẫu thuật, nhất là nếu bạn được gây mê toàn thân. 

Nhờ người thân theo bạn đến bệnh viện. Bên cạnh sự trợ giúp, cần có một người thân khác chở bạn về bệnh viện và theo dõi các chỉ dẫn sau phẫu thuật bởi vì có thể cần một vài giờ để thuốc mê mất hiệu lực. 

2. Thực hiện mổ bảo tồn vú 

Quy trình cắt bỏ rộng lớn xung quanh khối u vùng vú khởi đầu với việc xác định vị trí vùng vú có khối u ác tính (quy trình xác định bướu). 

Để thực hiện việc này, bác sĩ sử dụng các xét nghiệm y học nhằm chẩn đoán và xác định bệnh (bác sĩ chẩn đoán hình ảnh) sử dụng phim nhũ hình ảnh hoặc siêu âm nhằm xác định vị trí khối u và đặt một sợi dây mảnh (định vị bằng kim dây), hay là định vị bằng hạt phóng xạ nano. 

Bác sĩ phẫu thuật của bạn sử dụng định vị này như một phương tiện giúp tìm thấy khu vực bất thường cần được loại bỏ trong quá trình phẫu thuật. 

Nếu bạn có khối u lành tính mà có thể được nhìn thấy dưới da, bạn có thể không cần thực hiện quy trình định vị trí hạch lại để bác sĩ phẫu thuật có thể dễ dàng tìm thấy vùng bướu cần loại bỏ. 

Xem thêm: Tái tạo vú sau điều trị ung thư như thế nào? 1 số quy trình và chỉ định

Sẵn sàng cho việc loại bỏ khối hạch bạch huyết vùng nách ra sao? 

Bác sĩ phẫu thuật đề nghị loại bỏ một vài hạch bạch huyết vùng nách của bạn để kiểm tra xem ung thư đã di căn xa khỏi vú bạn chưa. Phẫu thuật cắt bỏ 1 số hạch bạch huyết (sinh thiết hạch gác cửa) cũng được khuyến cáo đối với bệnh ung thư vú thời kỳ đầu. 

Nếu ung thư được tìm thấy tại một hạch bạch huyết trước khi phẫu thuật hoặc nếu có nghi ngờ rằng ung thư đã lan xa, bác sĩ phẫu thuật sẽ đề nghị loại bỏ một vài hạch bạch huyết vùng nách của bạn (thường là phẫu thuật nạo vét hạch bạch huyết gần nách). 

Phẫu thuật loại bỏ hạch bạch huyết bao gồm: 

• Sinh thiết hạch gác cửa. 

Trong phương pháp này, bác sĩ phẫu thuật của bạn sẽ loại bỏ 1 trong 2 hạch bạch huyết bị ung thư dẫn lưu (hoặc cắt hạch trung tâm). Các hạch cần xét nghiệm ngay lập tức để xác định ung thư có di căn chưa. 

Bác sĩ của bạn có thể đề nghị bạn được sinh thiết hạch gác cửa nếu không có lo ngại đối với nguy cơ hạch bạch huyết di căn trước khi phẫu thuật hay nếu bệnh ung thư chưa di căn hạch. 

Trước khi phẫu thuật, chất phóng xạ hoặc chất màu xanh lam hoặc hoá trị 2 được tiêm ở khu vực lân cận khối ung thư hoặc vùng da phía trên khối ung thư hoặc vùng da xung quanh quầng vú. 

Chất phóng xạ hoặc chất nhuộm màu xanh lam đi đến các hạch gác cửa trước tiên vùng nách, giúp bác sĩ phẫu thuật của bạn xác định và sinh thiết các hạch này. 

Nếu xét nghiệm giải phẫu bệnh phát hiện không có ung thư di căn đến hạch bạch huyết, không cần loại bỏ tất cả các hạch bạch huyết nữa. 

Nếu có ung thư di căn đến hạch gác cửa đầu tiên, bác sĩ phẫu thuật sẽ trao đổi về các phương pháp, ví dụ sau: 

Xạ trị cả vùng nách cũng không cần nạo vét hạch nách.

Nếu hạch gác cửa có ổ di căn nhỏ dưới 2mm cũng không cần nạo vét hạch nách. 

Nếu di căn toàn bộ hạch gác cửa không cần nạo vét hạch nách. 

• Phẫu thuật nạo vét hạch nách.

Trong phẫu thuật này, bác sĩ phẫu thuật sẽ loại bỏ một vài hạch bạch huyết từ nách của bạn. Bác sĩ phẫu thuật của bạn có thể đề nghị phẫu thuật nội soi nếu sinh thiết hạch bạch huyết được thực hiện trước khi phẫu thuật có dấu hiệu ung thư. 

• Trong quá trình phẫu thuật bảo tồn vú 

Phẫu thuật bảo tồn vú được thực hiện theo phương pháp gây mê toàn thân, sẽ giúp bạn trở lại tình trạng tương tự như đang nằm trong toàn bộ quá trình phẫu thuật. 

Bác sĩ phẫu thuật sẽ rạch một đường thẳng trên khối u hoặc trên khu vực có dây kim loại định vị hoặc tia phóng xạ, bác sĩ cắt bỏ khối u cùng một số mô lành của khối u, đồng thời đưa đến phòng khám giải phẫu bệnh để xét nghiệm. 

Bác sĩ sẽ thực hiện việc như vậy đối với hạch bạch huyết hoặc nạo vét hạch gác cửa nếu bạn đang sinh thiết hạch gác cửa hoặc nạo vét hạch bạch huyết vùng nách nếu bạn đang phẫu thuật nạo vét hạch nách. 

Sau mổ, bác sĩ phẫu thuật sẽ khâu da và lưu ý về việc duy trì vẻ bề ngoài của bầu vú của bạn, phục hồi vết mổ bên phải ngăn ngừa dị dạng tuyến vú sau mổ, sử dụng loại chỉ phẫu thuật sẽ tự động tiêu nếu được bác sĩ cắt bỏ sau phẫu thuật hoặc bác sĩ sử dụng băng dính dán trên vết mổ nhằm làm cho vết mổ dính chặt cho đến khi lành. 

3. Sau phẫu thuật bảo tồn vú 

Sau khi phẫu thuật, bạn sẽ được chuyển đến phòng hồi sức. Trong thời gian hồi sức, huyết áp, mạch máu và nhịp thở của bạn sẽ được kiểm tra. Nếu bạn đã trải qua phẫu thuật ngoại khoa, thường là phẫu thuật bảo tồn đơn thuần và sinh thiết hạch gác cửa, bạn sẽ được xuất viện khi tình trạng ổn định. 

Nếu đã được nạo vét hạch bạch huyết vùng cổ, bạn có thể phải nằm tại bệnh viện 1 đến 2 ngày nếu cảm thấy đau hoặc chảy máu. Các điều bạn mong muốn bác sĩ tư vấn sau mổ: 

Băng trên vết phẫu thuật. 

Một số triệu chứng đau, sưng và cảm thấy như thể kim đâm trên phần dưới cánh tay của bạn là bình thường. 

Hướng dẫn bằng văn bản về chăm sóc sau phẫu thuật, bao gồm chăm sóc vết mổ, băng bó và nhận dạng các triệu chứng viêm. 

Được chỉ định thuốc giảm đau, đặc biệt là paracetamol. 

Hạn chế cử động cánh tay bên bị phẫu thuật. 

Đặt lịch hẹn tái khám với bác sĩ, thông thường là khoảng 7 – 14 ngày sau khi phẫu thuật. 

Xem thêm: Tái tạo vú bằng vạt tự thân (Vạt mô) là gì? Quy trình và 1 số lưu ý

4. Kết quả sau phẫu thuật bảo tồn 

Kết quả phẫu thuật bảo tồn của bạn sẽ có sau một vài ngày hoặc 1 tuần. Tại buổi tái thăm khám sau phẫu thuật, bác sĩ sẽ thông báo kết quả. Nếu bạn muốn điều trị phẫu thuật, bác sĩ có thể đề nghị bạn: 

Thảo luận thêm sau phẫu thuật nếu mô xung quanh khối u của bạn không phải là ung thư. 

Thảo luận về bất kỳ phương pháp điều trị nào sau phẫu thuật hoặc điều trị hormone nếu bệnh nhân ung thư của bạn nhạy cảm với hormone hoặc xạ trị hoặc cả 2. 

Gặp bác sĩ để thảo luận các biện pháp điều trị phóng xạ, thường được sử dụng sau khi cắt bỏ u nang. 

Một bác sĩ hoặc chuyên gia tư vấn để hỗ trợ bạn ứng phó với căn bệnh ung thư vú. 

Chi phí phẫu thuật bảo tồn vú 

Chi phí phẫu thuật bảo tồn vú còn phụ thuộc vào địa chỉ y tế – nơi người bệnh chọn lựa phẫu thuật. Căn cứ theo tình trạng sức khoẻ của người bệnh các bác sĩ sẽ tư vấn chi phí phẫu thuật phù hợp. 

Điều đặc biệt, chị em cũng nên lựa chọn phẫu thuật tại bệnh viện, chuyên khoa sâu về ung thư vú và tạo hình thẩm mỹ, có nhiều máy móc trang thiết bị tiên tiến, phòng mổ vô khuẩn, bác sĩ uy tín, kinh nghiệm nhiều năm, đặc biệt là chuyên ngành Ngoại khoa để điều trị. 

Biến chứng sau mổ bảo tồn vú 

Sau phẫu thuật bảo tồn vú, người bệnh có thể mắc phải những triệu chứng sau: 

• Chảy máu. 
• Nhiễm trùng. 
• Đau. 
• Sưng tạm thời. 
• Thay đổi cấu trúc mô vú. 
• Hình thành vết nứt mới ở khu vực phẫu thuật. 

Thay đổi hình dạng và màu sắc của vú, nhất là nếu một bộ phận của vú bị cắt cụt. 

Chăm sóc hồi phục sau phẫu thuật bảo tồn vú 

Sau phẫu thuật, người bệnh sẽ được chuyển sang phòng hồi sức theo dõi tình trạng sức khoẻ. Quá trình phục hồi của từng người bệnh sẽ khác nhau tùy thuộc phương pháp và nhóm thuốc gây mê. Người bệnh có thể sẽ về sau 1 – 2 ngày hoặc sau đó một vài ngày tuỳ thuộc tình trạng hồi phục. 

Giai đoạn hậu phẫu, người bệnh cũng nên chú ý những điều sau để vết mổ nhanh hồi phục: 

Giữ khu vực phẫu thuật khô ráo, thông thoáng. 

Uống thuốc giảm đau theo chỉ định của bác sĩ. 

Có thể mặc áo ngực phụ trong suốt thời gian chờ đợi vết mổ bình phục. 

Bác sĩ sẽ cho biết thời gian thích hợp mà người bệnh có thể quay lại công việc. Thông thường, người bệnh có thể vận động sau 2 tuần. Tuy nhiên, trong thời gian chờ đợi lành vết thương, cần tránh lao động nặng nhọc, kể cả những hoạt động đòi hỏi phải sử dụng cánh tay rất nhiều. 

Không đo huyết áp trên cánh tay được phẫu thuật. 

Tránh chấn thương, ví dụ như trầy xước trên cánh tay được phẫu thuật. 

Đeo bao tay khi sử dụng hoá chất tẩy rửa, ví dụ như hoá chất tẩy rửa gia dụng. 

Tránh đặt phơi nắng. 

Tránh mặc quần áo chật hoặc mang trang sức. 

Tránh bị muỗi chích hoặc cắn bằng việc sử dụng thuốc diệt muỗi hoặc mặc áo dài tay. 

Trong thời gian chăm sóc vết mổ ở bệnh viện, ngay khi có những dấu hiệu sau, người bệnh nên đến bệnh viện được khám và xử trí kịp thời: 

Xuất hiện dấu hiệu sốt hoặc ớn lạnh. 

Đỏ, sưng hoặc chảy máu, rỉ mủ xung quanh vết rạch. 

Đau râm ran xung quanh vết rạch. 

Sưng, đau hoặc nóng rát vùng cánh tay. 

Các vấn đề thường gặp khi phẫu thuật bảo tồn vú 

Có nên phẫu thuật bảo tồn vú? 

Phẫu thuật bảo tồn vú là kỹ thuật cắt 1 bên tuyến vú để loại bỏ ung thư hoặc các mô ác tính. Ở phương pháp bảo tồn, tuyến vú có thể được giữ hình dạng cân đối 2 chiều, thông thường sẽ điều chỉnh vú cùng bên. Ưu điểm chủ yếu của phương pháp bảo tồn vú là cho phép người bệnh bảo tồn và duy trì được hình thái bình thường của vú.

Mổ bảo tồn vú có cho con bú được không? 

Phẫu thuật ung thư vú bao gồm việc cắt bỏ các u nang đơn lẻ hay toàn bộ vú, cả 2 đều có thể liên quan đến việc loại bỏ hoàn toàn đường ống dẫn sữa và tuyến sản xuất sữa. Ngoài ra, 2 phương pháp xạ trị và hoá trị cũng có thể ảnh hưởng tiêu cực đối với việc sản xuất sữa. Nếu cần thiết phải xạ trị, vú sẽ không sản xuất sữa trong tương lai. Hầu hết các liệu pháp xạ trị không khuyến cáo việc ngừng cho con bú vì những ảnh hưởng có hại cho em bé và khả năng phát triển bệnh viêm vú trong tương lai. 

Do đó, người bệnh hãy hỏi ý kiến tư vấn của bác sĩ khi tiến hành phẫu thuật bảo tồn vú khi mang bầu hoặc đang cho con bú. 

Phẫu thuật bảo tồn vú có hại không? 

Phẫu thuật bảo tồn vú có thể gặp một vài biến chứng bao gồm sưng, thay đổi hình dạng kích thước vú, chảy máu hoặc xuất huyết, sưng (phù nề bạch huyết) trên cánh tay. Tuy nhiên, những biến chứng hoàn toàn có thể được kiểm soát. 

Sau phẫu thuật, người bệnh chú ý theo dõi hậu phẫu cùng tái thăm khám theo chỉ định của bác sĩ nhằm chủ động theo dõi cùng xử trí đầy đủ biến chứng. 

Phẫu thuật bảo tồn vú có để lại sẹo không? 

Tác dụng phụ của phương pháp mổ bảo tồn vú có thể xuất hiện mô sẹo hoặc vết thâm hoặc mô sẹo lồi ở khu vực phẫu thuật. 

Xem thêm: Ung thư vú sẽ như thế nào? Dấu hiệu, nguyên nhân và 1 số cách phòng ngừa

Phẫu thuật bảo tồn vú có ngăn ngừa ung thư vú được không? 

Ở phương pháp phẫu thuật bảo tồn vú, bác sĩ sẽ tiến hành loại bỏ toàn bộ ung thư  cùng một số mô khoẻ mạnh lân cận. Tuy nhiên, sau phẫu thuật, bác sĩ giải phẫu bệnh sẽ kiểm tra mô được rút ra. Nếu không tìm thấy tế bào ung thư xâm nhập vào bất cứ cạnh nào của mô đã loại bỏ, nó được coi là ranh giới dương tính. 

Với bệnh nhân bị ung thư biểu mô tế bào tuyến vú xâm lấn (DCIS) hơn 2mm, mô ở rìa ung thư và cạnh của mô được ưu tiên loại bỏ. Nếu các tế bào ung thư DCIS được tìm thấy ở rìa cạnh của mô (kích thước khoảng 2mm), chúng được cho là có đường biên gần. 

Trường hợp tế bào ung thư xâm lấn hoặc DCIS được tìm thấy gần rìa của mô sẽ được đánh giá có rìa diện cắt dương. Khi rìa bị cắt dương, điều này có nghĩa là, một số tế bào ung thư vẫn nằm trong vú sau phẫu thuật, và người bệnh sẽ phải quay lại phòng phẫu thuật loại bỏ. 

Nếu các tế bào ung thư tiếp tục được tìm thấy trên các cạnh của mô đã loại bỏ sau phẫu thuật thứ hai, người bệnh có thể phải phẫu thuật cắt cụt vú. 

Bài viết trên đã chia sẻ những kiến thức cơ bản phẫu thuật bảo tồn vú là như thế nào? Chỉ định, quy trình cùng những chú ý khi mổ. Đây là phương pháp được áp dụng phổ biến, không những đem tới lợi ích trong chữa ung thư vú mà còn bảo đảm yếu tố thẩm mỹ, giảm đau đớn, cải thiện chất lượng đời sống của người bệnh. 

Để chủ động phòng ngừa các biến chứng, sau phẫu thuật, người bệnh nên tái thăm khám theo định kỳ để bác sĩ có thể theo dõi sát sao những chuyển biến về cơ thể.